Ik kan het gewoon niet. Opschrijven wat er als eerste in mij opkomt bij de drie mensen die voor mij zitten. Wat voor werk doen ze? Is die ene vrouw moeder? Wonen ze in een rijtjeshuis of in een luxe villa? Dat soort dingen. Ik kan de opdracht van de trainer gewoonweg niet doen, schrijf niks op en ze vraagt zich af waarom. Ik zie drie mensen, zonder er van alles bij te bedenken of in te vullen. Blanco, niets.

Ik heb als coach een groot voordeel

Opgeleid als cultureel antropoloog kijk ik onbevooroordeeld. Hoor ik van die ander wie zij is, wat ze doet en wat haar bezighoudt. Als coach is dat een groot voordeel, omdat ik zonder oordeel of zelfgevormd beeld de gesprekken inga. Pas als ik de persoon een of twee keer heb gesproken en gehoord, weet ik wie ze is en wat haar sterke en zwakke kanten zijn.

Dat je de rest van je leven een weirdo bent

Op het moment dat ik het boek Da’s gek. Een antropologische kijk op normaal van Danielle Braun lees, realiseer ik me dat ik als antropoloog toch wel een vreemde eend in de bijt ben. In het voorwoord schrijft Joris Luyendijk (journalist, auteur, antropoloog): “Wat ze je niet vertellen, wanneer je zoals ik antropologie gaat studeren, is dat je de rest van je leven een weirdo bent. Je leert jezelf deprogrammeren door je eigen vanzelfsprekendheden en aannames over wat normaal is fundamenteel tegen het licht te houden en ter discussie te stellen. Dit maakt je voor altijd een ander mens en isoleert je van de mensen voor wie deze vanzelfsprekendheden nog steeds precies dat zijn: dingen die vanzelf spreken. Dus wordt er gezegd: zo gaat dat hier gewoon. Of: waarom doe je zo moeilijk?”

Dat gevoel kreeg ik ook toen de trainer naar mij keek en niet begreep dat ik de opdracht niet deed. Waarom doe ik zo moeilijk? Ik zie die drie mensen toch zitten? Dan komen er toch allerlei gedachten op? Haar normaal en mijn normaal waren heel verschillend.

Een blik op de wereld die jou helpt te ordenen

Maar ja, wat is gek en wat is normaal? Waar je opgroeit, leeft en werkt leer je afspraken, normen en waarden. Elke groep heeft eigen omgangsvormen en die bepalen wat je gek vindt en wat niet. Waar je een oordeel over hebt. Daar is niks mis mee, maar het kan heel verhelderend en bevrijdend zijn om hier eens anders naar te kijken. Op het moment dat je een oordeel hebt over iets of iemand gaat daar een gedachte aan vooraf die jouw oordeel bepaalt. Door de stad of het dorp waarin jij leeft. Jouw opvoeding of opleiding. Je relatie of vriendengroep. Het bedrijf waar je werkt of de sportclub waar je fan van bent. Door al die invloeden heb je een blik op de wereld gekregen, die jou helpt te ordenen. Zodat je weet hoe jij ergens tegenaan kijkt. Wat je ergens van vindt.

Een beetje verder uitzoomen dan je gewend bent

Als je durft te kijken met nieuwe ogen naar jezelf en je omgeving zie en ervaar je andere dingen. Je leert jezelf een oordeel uit te stellen, omdat je een beetje verder uitzoomt dan je gewend bent. Danielle Braun (organisatie antropoloog) noemt dat “uit je denkbubbel stappen, waardoor je minder oordeelt. En daardoor origineler en vrijer wordt, op je werk en thuis.”

Zij schrijft in haar boek dat het gaat om het “trainen van je verwonderde blik en je compassiespier. Het vraagt om een beetje dissociëren. De blik van de buitenstaander, de reiziger, de antropoloog. Een onwaarschijnlijk belangrijke vaardigheid voor leiders en begeleiders van verandering in organisaties. Dat is precies wat ik je met dit boek wil laten ervaren. Dat vanzelfsprekendheden minder vanzelfsprekend zijn.”

Lees het blog verder onder de foto van het boek verder en neem dat wat gek is of normaal weer eens onder de loep.

Neem dat wat gek is of normaal weer eens onder de loep

Hoe je iets of iemand bekijkt of over oordeelt hangt dus af van de context en hoe je bent gevormd in je leven. Binnen jouw gezin, familie en cultuur. Door mijn studie ben ik echt met andere ogen gaan kijken en gun ik het iedereen om dat wat gek is of normaal weer eens onder de loep te nemen. Je waarden en normen te onderzoeken. Te weten en voelen hoe je er nu in staat. Hoe je kijkt en oordeelt op dit moment, met alle invloeden van buitenaf meegenomen door hoe je ooit bent gevormd. Al jouw levenservaringen, ontmoetingen, reizen, vriendschappen en werkervaringen hebben jou gemaakt tot wie je nu bent. Waarschijnlijk met heel andere ogen dan 10 of 20 jaar geleden. Toch?

Waar sta jij nu? Hoe zijn jouw oordelen veranderd in de loop der jaren?

Onderzoek waar jij op dit moment staat

Word je getriggerd door dit blog en wil je onderzoeken waar je op dit moment staat en hoe je nu kijkt en oordeelt? Wat je waarden en normen zijn? Hoe die bepalen welke keuzes je maakt, grenzen stelt en prioriteiten aangeeft? Ik ga hierover graag met jou in gesprek en zal verhelderende vragen stellen die jou meer inzicht geven. Kies bijvoorbeeld voor een strippenkaart van 3 uur coaching. Of neem contact met mij op om samen te bespreken welke coaching bij jou past.

 *Het ging om een opdracht tijdens mijn opleiding tot stress counselor/coach in 2014.

 Foto credits lezende vrouw: tapui iStock