Ik kan het gewoon niet. Opschrijven wat er als eerste in mij opkomt bij de drie mensen die voor mij zitten. Wat voor werk doen ze? Is die ene vrouw moeder? Wonen ze in een rijtjeshuis of in een luxe villa? Dat soort dingen. Ik kan de opdracht van de trainer gewoonweg niet doen, schrijf niks op en ze vraagt zich af waarom. Ik zie drie mensen, zonder er van alles bij te bedenken of in te vullen. Blanco, niets. Ik heb als coach een groot voordeel Opgeleid als cultureel antropoloog kijk ik onbevooroordeeld. Hoor ik van die ander wie zij is, wat ze doet en wat haar bezighoudt. Als coach is dat een groot voordeel, omdat ik zonder oordeel of zelfgevormd beeld de gesprekken inga. Pas als ik de persoon een of twee keer heb gesproken en gehoord, weet ik wie ze is en wat haar sterke en zwakke kanten zijn. Dat je de rest van je leven een weirdo bent Op het moment dat ik het boek Da’s gek. Een antropologische kijk op normaal van Danielle Braun lees, realiseer ik me dat ik als antropoloog toch wel een vreemde eend in de bijt ben. In het voorwoord schrijft Joris Luyendijk (journalist, auteur, antropoloog): “Wat ze je niet vertellen, wanneer je zoals ik antropologie gaat studeren, is dat je de rest van je leven een weirdo bent. Je leert jezelf deprogrammeren door je eigen vanzelfsprekendheden en aannames over wat normaal is fundamenteel tegen het licht te houden en ter discussie te stellen. Dit maakt je voor altijd een ander mens en isoleert je van de mensen voor wie deze vanzelfsprekendheden nog steeds precies dat zijn: dingen die vanzelf spreken. Dus wordt er gezegd: zo gaat dat hier gewoon. Of: waarom doe je zo moeilijk?” Dat gevoel kreeg ik ook toen de trainer naar mij keek en niet begreep dat ik de opdracht niet deed. Waarom doe ik zo moeilijk? Ik zie die drie mensen toch zitten? Dan komen er toch allerlei gedachten op? Haar normaal en mijn normaal waren heel verschillend. Een blik op de wereld die jou helpt te ordenen Maar ja, wat is gek en wat is normaal? Waar je opgroeit, leeft en werkt leer je afspraken, normen en waarden. Elke groep heeft eigen omgangsvormen en die bepalen wat je gek vindt en wat niet. Waar je een oordeel over hebt. Daar is niks mis mee, maar het kan heel verhelderend en bevrijdend zijn om hier eens anders naar te kijken. Op het moment dat je een oordeel hebt over iets of iemand gaat daar een gedachte aan vooraf die jouw oordeel bepaalt. Door de stad of het dorp waarin jij leeft. Jouw opvoeding of opleiding. Je relatie of vriendengroep. Het bedrijf waar je werkt of de sportclub waar je fan van bent. Door al die invloeden heb je een blik op de wereld gekregen, die jou helpt te ordenen. Zodat je weet hoe jij ergens tegenaan kijkt. Wat je ergens van vindt. Een beetje verder uitzoomen dan je gewend bent Als je durft te kijken met nieuwe ogen naar jezelf en je omgeving zie en ervaar je andere dingen. Je leert jezelf een oordeel uit te stellen, omdat je een beetje verder uitzoomt dan je gewend bent. Danielle Braun (organisatie antropoloog) noemt dat “uit je denkbubbel stappen, waardoor je minder oordeelt. En daardoor origineler en vrijer wordt, op je werk en thuis.” Zij schrijft in haar boek dat het gaat om het “trainen van je verwonderde blik en je compassiespier. Het vraagt om een beetje dissociëren. De blik van de buitenstaander, de reiziger, de antropoloog. Een onwaarschijnlijk belangrijke vaardigheid voor leiders en begeleiders van verandering in organisaties. Dat is precies wat ik je met dit boek wil laten ervaren. Dat vanzelfsprekendheden minder vanzelfsprekend zijn.” Lees het blog verder onder de foto van het boek verder en n eem dat wat gek is of normaal weer eens onder de loep.

Het is 1989 en ik ben in Praag samen met mijn klasgenoten. Een gezellige schoolreis met een educatief tintje, georganiseerd door mijn geschiedenis docent. Zij is echt een geweldig mens en kan elke leerling warm maken voor haar vak door de manier waarop ze vertelt. Of het nou in de klas is of onderweg in Praag. De twee jaren dat ik les van haar heb, houd ik van geschiedenis en dat was de voorgaande jaren zeker niet zo. Saaie stof met allerlei ouderwetse theorieën en namen interesseren mij niet als puber. Een mannennaam? Wat mij op dat moment wel interesseert, is dat ik een mannennaam blijk te hebben. Als we Praagse mensen ontmoeten, volgt er zo’n afgezaagd kennismakingsrondje. Meteen de eerste keer is het raak: “Waarom heet jij Yura? Dat is hier een naam voor mannen, niet voor vrouwen!” Ik ben perplex, hoe kan dat nou? Doctor Zhivago De inspiratiebron voor mijn naam was de romantische film Doctor Zhivago. Tijdens de zwangerschap zaten mijn ouders in de bioscoop en ze vonden zijn voornaam Yuri meteen een mooie naam. Ik schopte veel in de buik van mijn moeder, dus ze dachten een jongetje te krijgen als tweede kind. Groot was de verrassing toen ze een meisje bleek te zijn! Maar ach, daar deden ze niet moeilijk over. Ze veranderden alleen de laatste letter. Yura klonk heel passend voor een meisje. Niet wetende dat het een jongensnaam is… Ze voelden zich vrij In die tijd werd een naam als Yura gezien als anders dan anders. Het was vooral heel liefdevol gekozen door mijn ouders. Je hoorde toen nog veel vernoemingen naar opa’s en oma’s. Maar daar deden zij niet aan. Ze voelden zich vrij om een aparte naam te kiezen. Dat kwam misschien ook wel doordat mijn broer de vierde Victor was in de rij. Mijn vader heet zo, mijn opa en overgrootvader. Dat is een traditie, waar de heren zich goed aan hebben gehouden. Ook mijn broer heeft zijn eerste zoon Victor genoemd. Des te leuker is het dat ik een ‘eigen’ naam heb gekregen! Mijn naam spellen Als kind en puber was ik er echter niet zo blij mee. Ik moest altijd twee of drie keer mijn naam zeggen en spellen. Wat een gedoe! In die tijd had ik liever Sandra of Debby geheten, zoals mijn klasgenoten en vriendinnen. Pas later toen ik ging werken, was mijn naam juist een goede ijsbreker tijdens sollicitatiegesprekken. Dan kon ik eerst vertellen waarom ik zo heette, voordat er allemaal moeilijke vragen aan mij werden gesteld. Heb jij ook een bijzondere naam? Een naam met een verwijzing naar een boek, artiest, auteur, kunstenaar of iets anders? Het kan natuurlijk juist ook heel leuk zijn om vernoemd te worden naar je lieve oma of gezellige tante. Dat geeft ook een soort verbinding. Voel jij dat ook zo?  Credits foto: pedrosala