Ik kan het gewoon niet. Opschrijven wat er als eerste in mij opkomt bij de drie mensen die voor mij zitten. Wat voor werk doen ze? Is die ene vrouw moeder? Wonen ze in een rijtjeshuis of in een luxe villa? Dat soort dingen. Ik kan de opdracht van de trainer gewoonweg niet doen, schrijf niks op en ze vraagt zich af waarom. Ik zie drie mensen, zonder er van alles bij te bedenken of in te vullen. Blanco, niets. Ik heb als coach een groot voordeel Opgeleid als cultureel antropoloog kijk ik onbevooroordeeld. Hoor ik van die ander wie zij is, wat ze doet en wat haar bezighoudt. Als coach is dat een groot voordeel, omdat ik zonder oordeel of zelfgevormd beeld de gesprekken inga. Pas als ik de persoon een of twee keer heb gesproken en gehoord, weet ik wie ze is en wat haar sterke en zwakke kanten zijn. Dat je de rest van je leven een weirdo bent Op het moment dat ik het boek Da’s gek. Een antropologische kijk op normaal van Danielle Braun lees, realiseer ik me dat ik als antropoloog toch wel een vreemde eend in de bijt ben. In het voorwoord schrijft Joris Luyendijk (journalist, auteur, antropoloog): “Wat ze je niet vertellen, wanneer je zoals ik antropologie gaat studeren, is dat je de rest van je leven een weirdo bent. Je leert jezelf deprogrammeren door je eigen vanzelfsprekendheden en aannames over wat normaal is fundamenteel tegen het licht te houden en ter discussie te stellen. Dit maakt je voor altijd een ander mens en isoleert je van de mensen voor wie deze vanzelfsprekendheden nog steeds precies dat zijn: dingen die vanzelf spreken. Dus wordt er gezegd: zo gaat dat hier gewoon. Of: waarom doe je zo moeilijk?” Dat gevoel kreeg ik ook toen de trainer naar mij keek en niet begreep dat ik de opdracht niet deed. Waarom doe ik zo moeilijk? Ik zie die drie mensen toch zitten? Dan komen er toch allerlei gedachten op? Haar normaal en mijn normaal waren heel verschillend. Een blik op de wereld die jou helpt te ordenen Maar ja, wat is gek en wat is normaal? Waar je opgroeit, leeft en werkt leer je afspraken, normen en waarden. Elke groep heeft eigen omgangsvormen en die bepalen wat je gek vindt en wat niet. Waar je een oordeel over hebt. Daar is niks mis mee, maar het kan heel verhelderend en bevrijdend zijn om hier eens anders naar te kijken. Op het moment dat je een oordeel hebt over iets of iemand gaat daar een gedachte aan vooraf die jouw oordeel bepaalt. Door de stad of het dorp waarin jij leeft. Jouw opvoeding of opleiding. Je relatie of vriendengroep. Het bedrijf waar je werkt of de sportclub waar je fan van bent. Door al die invloeden heb je een blik op de wereld gekregen, die jou helpt te ordenen. Zodat je weet hoe jij ergens tegenaan kijkt. Wat je ergens van vindt. Een beetje verder uitzoomen dan je gewend bent Als je durft te kijken met nieuwe ogen naar jezelf en je omgeving zie en ervaar je andere dingen. Je leert jezelf een oordeel uit te stellen, omdat je een beetje verder uitzoomt dan je gewend bent. Danielle Braun (organisatie antropoloog) noemt dat “uit je denkbubbel stappen, waardoor je minder oordeelt. En daardoor origineler en vrijer wordt, op je werk en thuis.” Zij schrijft in haar boek dat het gaat om het “trainen van je verwonderde blik en je compassiespier. Het vraagt om een beetje dissociëren. De blik van de buitenstaander, de reiziger, de antropoloog. Een onwaarschijnlijk belangrijke vaardigheid voor leiders en begeleiders van verandering in organisaties. Dat is precies wat ik je met dit boek wil laten ervaren. Dat vanzelfsprekendheden minder vanzelfsprekend zijn.” Lees het blog verder onder de foto van het boek verder en n eem dat wat gek is of normaal weer eens onder de loep.

Het is 1989 en ik ben in Praag samen met mijn klasgenoten. Een gezellige schoolreis met een educatief tintje, georganiseerd door mijn geschiedenis docent. Zij is echt een geweldig mens en kan elke leerling warm maken voor haar vak door de manier waarop ze vertelt. Of het nou in de klas is of onderweg in Praag. De twee jaren dat ik les van haar heb, houd ik van geschiedenis en dat was de voorgaande jaren zeker niet zo. Saaie stof met allerlei ouderwetse theorieën en namen interesseren mij niet als puber. Een mannennaam? Wat mij op dat moment wel interesseert, is dat ik een mannennaam blijk te hebben. Als we Praagse mensen ontmoeten, volgt er zo’n afgezaagd kennismakingsrondje. Meteen de eerste keer is het raak: “Waarom heet jij Yura? Dat is hier een naam voor mannen, niet voor vrouwen!” Ik ben perplex, hoe kan dat nou? Doctor Zhivago De inspiratiebron voor mijn naam was de romantische film Doctor Zhivago. Tijdens de zwangerschap zaten mijn ouders in de bioscoop en ze vonden zijn voornaam Yuri meteen een mooie naam. Ik schopte veel in de buik van mijn moeder, dus ze dachten een jongetje te krijgen als tweede kind. Groot was de verrassing toen ze een meisje bleek te zijn! Maar ach, daar deden ze niet moeilijk over. Ze veranderden alleen de laatste letter. Yura klonk heel passend voor een meisje. Niet wetende dat het een jongensnaam is… Ze voelden zich vrij In die tijd werd een naam als Yura gezien als anders dan anders. Het was vooral heel liefdevol gekozen door mijn ouders. Je hoorde toen nog veel vernoemingen naar opa’s en oma’s. Maar daar deden zij niet aan. Ze voelden zich vrij om een aparte naam te kiezen. Dat kwam misschien ook wel doordat mijn broer de vierde Victor was in de rij. Mijn vader heet zo, mijn opa en overgrootvader. Dat is een traditie, waar de heren zich goed aan hebben gehouden. Ook mijn broer heeft zijn eerste zoon Victor genoemd. Des te leuker is het dat ik een ‘eigen’ naam heb gekregen! Mijn naam spellen Als kind en puber was ik er echter niet zo blij mee. Ik moest altijd twee of drie keer mijn naam zeggen en spellen. Wat een gedoe! In die tijd had ik liever Sandra of Debby geheten, zoals mijn klasgenoten en vriendinnen. Pas later toen ik ging werken, was mijn naam juist een goede ijsbreker tijdens sollicitatiegesprekken. Dan kon ik eerst vertellen waarom ik zo heette, voordat er allemaal moeilijke vragen aan mij werden gesteld. Heb jij ook een bijzondere naam? Een naam met een verwijzing naar een boek, artiest, auteur, kunstenaar of iets anders? Het kan natuurlijk juist ook heel leuk zijn om vernoemd te worden naar je lieve oma of gezellige tante. Dat geeft ook een soort verbinding. Voel jij dat ook zo?  Credits foto: pedrosala

“Waarom doe ik wat ik doe en waarom op deze manier? Ik moet veel van mezelf en daardoor heb ik het gevoel dat ik zoveel weggeef, maar niet terugkrijg. En daarvan raak ik uitgeput. Niet alleen op mijn werk, maar ook thuis. Wat kan ik doen om het weer op mijn eigen manier te gaan doen, die goed voelt voor mij en waar ik meer ontspannen en blij van word? Nu lijkt het wel alsof ik geleefd wordt door van alles en iedereen…” Klinkt jou dit bekend in de oren en voel je ook dat je regelmatig de leiding over je leven verliest? Dat je je out of control voelt? En dat aan het stuur van je leven staan en blijven staan hetgeen is wat je het liefst wilt? Lees dan verder voor de vragen en tips die ik aan Lucia meegaf tijdens de coaching. Vraag 1: Wat vind je écht belangrijk en waar krijg je energie van? Omdat Lucia niet lekker in haar vel zit, is het eerste waar we mee aan de slag gaan haar energiebalans en waarden - wat doet er echt toe? Voor Lucia was het een eyeopener dat er zoveel energievreters in haar week zitten. Lucia: “Wat confronterend zeg, maar ook super concreet om eens alle energiegevers en energievreters op te schrijven en die terug te zien in mijn weekplanning. Pfff… ik wist niet dat ik zoveel energie ‘weggeef’ aan bijvoorbeeld het zorgen voor mijn pubermeiden, tijdens overleggen op mijn werk en vooral de vele bila’s waar ik als teamleider mee te maken hebt. De tweegesprekken met mijn teamleden die elke keer uitmonden in geklaag en gedoe. Ik ben heel erg van de harmonie, rust en gelijkwaardigheid, dus ik doe er alles aan om de sfeer goed te houden of te maken.” Al doorpratend merkt ze op dat haar waarden ervoor zorgen dat ze haar eigen grenzen overschrijdt. Op het moment dat ze thuis is, wil ze dat het met haar pubers allemaal in goede harmonie gaat, dus doet ze er alles aan om het leuk te houden. Maar innerlijk voelt ze zich helemaal niet rustig. En datzelfde geldt ook voor de bila’s met haar teamleden. Ze geeft zoveel van zichzelf weg, door maar mee te gaan in hun geklaag, dat ze niet laat zien wat zij écht belangrijk vindt, naast harmonie, rust en gelijkwaardigheid. Dus daar zijn we verder mee aan de slag gegaan. “Als je het gevoel hebt dat je geleefd wordt, is het hoog tijd dat je de regie over je eigen leven terugneemt” (Voor Positiviteit) Vraag 2: Welke gedachte maakt dat je zoveel weggeeft of weghoudt van jezelf? “Dat moeten, daar wil ik echt vanaf” vertelt Lucia tijdens een van de volgende coachsessies. “Waarom leg ik de lat zo hoog? Ik wil gewoon een lat die prima te bereiken is, waardoor ik mezelf kan zijn en me fijn voel. Niet alleen op mijn werk, maar ook als ik thuis ben.” Er zitten vaak gedachten in je hoofd die maken dat je bepaald gedrag laat zien. Gedachten die zijn gevormd door de overtuigingen die je onder andere hebt meegekregen in het gezin waar je bent opgegroeid, waar bijvoorbeeld altijd de harmonie werd bewaard. Je denkt dan al gauw: laat ik er maar niks van zeggen, want anders komt er gedoe. Of vroeger werd jou misschien al snel de mond gesnoerd als je kritische vragen stelde of iets van iemand vond. Er werd continu alles aan gedaan om de lieve vrede te bewaren. Dat was ook het geval bij Lucia thuis. “Ik denk dan al snel bij zo’n gesprek met een van mijn teamleden: ik neem wel even de tijd, laat haar maar praten en stoom afblazen, dan is ze er vanaf. Maar ik voel ook wel dat ik het met sommige dingen niet eens ben die ze bijvoorbeeld over bepaalde collega’s zegt, maar toch doe ik er niks mee. Want stel je voor dat er gedoe komt op de afdeling of dat het gesprek een verkeerde kant opgaat, dan weet ik niet meer wat ik moet doen. Tja, en zo bepaalt die gedachte rondom harmonie dus die gesprekken en wat ik wel en niet mag, of zelfs moet, doen. Ik voel me er opgejaagd door en dat veroorzaakt stress.” De harmonielat van Lucia ligt zo hoog dat ze niks van zichzelf laat zien en dat gaat wringen, want ze wil juist heel graag in gesprek gaan op haar manier. En datzelfde geldt thuis in contact met haar kinderen. Het liefst zonder stress, gedoe en een tijdslimiet. Maar ook op een manier dat niet haar meiden bepalen hoe het gaat, maar zijzelf meer bepaalt wat er gaat gebeuren. En daarvoor wil ze de waarden openheid en groei meer inzetten. “Elke keer dat je tegen jezelf zegt ‘ik zou moeten’ of ‘ik kan niet’, vervang je door een positieve gedachte, zoals ‘ik zou kunnen’ of ‘ik kan’. Wanneer je jezelf bevrijdt van gedachten als ‘zou moeten’ en ‘kan niet’, begin je je te richten op de positieve aspecten van wat we in ons leven kunnen of zouden kunnen doen” (uit: Mindful leven. Een plan voor 8 weken van Jeanie Seward-Magee) Vraag 3: Waar ligt je invloed om dingen anders te doen? De derde vraag heeft Lucia bij het afgelopen coachgesprek meegekregen en daar is zij nu mee bezig voor de volgende keer. Het gaat om de cirkel van betrokkenheid en de cirkel van invloed, een tool van Stephen Covey. Alles wat in jouw cirkel van betrokkenheid zit door je loyaliteit, verantwoordelijkheidsgevoel en enthousiasme kan ook veel energie kosten. Je geeft dan veel van jezelf weg of je laat het gebeuren en daardoor kom je in reactief gedrag terecht. Het lijkt of alles jou overkomt en je kunt er niks aan doen. Je denkt dan ook niet meer aan wat je kan veranderen, maar gaat mee met die stroom, alhoewel je het er niet mee eens bent. Als je dan gaat bekijken hoe je je cirkel van invloed kan vergroten, dan laat je meer proactief gedrag zien: wat kun je anders doen, zodat je merkt dat het meer op jouw manier gaat of dat je meer het resultaat behaalt wat jij wilt? Hoe kun je anders tegen mensen of taken aankijken? Zo kun je je invloed op een positieve manier inzetten voor jezelf, maar ook voor je omgeving. Zoals Lucia dat wil doen met haar waarden openheid en groei: door meer van zichzelf te laten zien in bijvoorbeeld een gesprek met een teamlid, waardoor ze meer kan sturen vanuit zichzelf. Ze kan haar eigen bevindingen weergeven, maar ook kijken naar de groei van de ander, zodat diegene bijvoorbeeld inziet dat het klagen tot niks leidt. Of met haar pubermeiden, dat ze open en eerlijk zegt dat zij moe is van een dag werken en stress voelt als ze thuis komt. En dat het fijn is als ze haar helpen met koken of opruimen, zodat ze met elkaar kunnen gaan eten. Zo bevordert ze ook hun zelfstandigheid (groei) en ‘zit ze zelf meer achter het stuur van haar leven dan dat ze zich mee laat rijden’ met wat er op zo’n moment gebeurt. Wat heb jij nodig om aan het stuur van je leven te (blijven) staan? Uiteraard zijn er nog andere vragen om de regie weer terug te krijgen over je leven. Deze 3 vragen horen bij het verhaal van Lucia. Wil jij ook weten hoe je weer aan het stuur gaat zitten in ‘de bus van je leven’ in plaats van mee te rijden? Ik help je graag weer de regie terug te krijgen en houden, zodat je voelt dat je op een fijne manier in control bent. Wat er ook gebeurt. Tip: kies voor de strippenkaart van 3 uur coaching net zoals Lucia.